TOBB ETÜ Hastanesi Yenidoğan Bölümü olarak anne ve babalara, yeni doğan bebeklerinin sağlıklı gelişimi için bazı temel öneriler sunuyoruz. Bebeğinizle birlikte hayatınızın yeni bir dönemine başlarken doğru bilgi ve doğru uygulamalarla hem sizin hem de bebeğinizin yaşam kalitesi artacaktır.
Anne Sütünün Önemi ve Emzirme Düzeni
- İlk 6 ay sadece anne sütü: Bu dönemde ek gıdaya veya suya ihtiyaç yoktur.
- 2 yaşına kadar devam: 6. aydan sonra ek gıdalarla birlikte anne sütü verilmeye devam edilebilir.
- İlk yarım saatte emzirme: Doğumdan sonraki ilk yarım saatte bebek emzirilmelidir.
- Sıklık: İlk aylarda günde 8–10 kez emzirme önerilir. Bebeğiniz büyüdükçe emzirme sıklığı azalabilir.
- Süre: Her emzirme en az 15–20 dakika sürmelidir.
- Kolostrum (ağız sütü): Doğumdan sonraki ilk 4–5 gün gelen sarımsı süt, bebeğin ilk aşısı niteliğindedir.
Emzirme Pozisyonu
- Anne rahat bir şekilde oturmalıdır.
- Bebeğin başı gövdesiyle aynı düzlemde ve anneye dönük olmalıdır.
- Bebeğin ağzına yalnızca meme başı değil, koyu renkli areola kısmı da yerleştirilmelidir.
- İkiz bebeklerde aynı anda emzirme mümkündür.
Emzirme Sonrası Gaz Çıkarma
Bebek emzirildikten sonra mutlaka gazı çıkarılmalıdır.
- Kucakta omza yaslama
- Kucakta oturtarak sırt sıvazlama
- Bacak üstünde yüzüstü yatırma
Bu yöntemler bebeğin rahatlamasını sağlar. Ayrıca bebek gaz masajı ileri dönemlerde de faydalıdır.
Bebek Yatağı ve Uyku Düzeni
- Bebek, anne-baba ile aynı odada ama kendi yatağında yatmalıdır.
- Yatak yastıksız olmalı, yumuşak değil sert bir şilte tercih edilmelidir.
- Şilte ile beşik arasında 2 cm’den fazla boşluk olmamalıdır.
- Yüzüne herhangi bir örtü örtülmemelidir.
- Sırtüstü ve hafif eğimli yatırmak güvenlidir.
- Tam kundak yapılmamalıdır, bu kalça çıkığı riskini artırır. Yarım kundak ilk haftalarda uygulanabilir.
Hijyen ve Banyo
- Göbek düşmeden: Kaynatılmış ılık su ile silme banyosu yapılabilir.
- Göbek düştükten sonra: Bir gün sonra banyo yapılabilir.
- Alt temizliği: Su ve pamuk tercih edilmeli, ıslak mendil minimum kullanılmalıdır.
- Bez değişimi: En fazla 3 saatte bir yapılmalıdır.
- Göbek bakımı: Göbek açık bırakılmalı, bezin dışında kalmalıdır. Kötü koku, akıntı veya kanama olursa doktora başvurulmalıdır.
Sağlık Takibi ve Aşılar
- Doğum salonunda bebeğe Hepatit B aşısı ve K vitamini uygulanır.
- günden itibaren D vitamini başlanmalıdır.
- Taburculuk öncesi işitme testi yapılmalıdır.
- Topuk kanı testi doğumdan sonra alınır; 5. günde ikinci kez alınır.
- Hepatit B aşısı doğum kilosu düşük bebeklerde ertelenebilir. Bu durumda doktorunuza danışınız.
Beslenme ve İdrar–Dışkı Takibi
- Bebek ilk 5 gün boyunca doğum kilosunun belli bir oranında kayıp yaşayabilir, bu normaldir.
- Doğumdan sonraki 24 saat içinde idrar yapmalı, 48 saat içinde kaka yapmalıdır.
- İlk 5 gün, bebeğin gün sayısı kadar idrar yapması beklenir (örneğin 3. gün = 3 idrar).
- Bezde pembe-turuncu kristaller görülürse yetersiz beslenme işaretidir. Daha sık emzirme gerekir.
Bebeğin Giyimi ve Ortam
- Oda sıcaklığı 23–24°C olmalıdır.
- Bebeğiniz sizden yalnızca bir kat fazla giydirilmelidir.
- Pamuklu kıyafetler tercih edilmelidir.
- Yeni kıyafetler ilk kullanım öncesi sıcak suyla yıkanmalı ve iyice durulanmalıdır.
Tırnak, Kulak ve Göz Bakımı
- Tırnaklar batık oluşmayacak şekilde düz kesilmelidir.
- Bebek uyurken kesmek daha kolaydır.
- Kulak çubuğu kullanılmamalıdır; yalnızca dış kulak pamukla silinmelidir.
- Gözde çapak oluşursa kaynatılmış ılık suyla temizlenmelidir. Çapak devam ederse doktora başvurulmalıdır.
Sık Görülen Sorunlar
- Pamukçuk: Karbonatlı su ile temizlenebilir. Devam ederse ilaç gerekebilir.
- Kız bebeklerde alt temizliği: Daima önden arkaya doğru yapılmalıdır.
- Erkek bebeklerde: Sünnet derisi zorla geriye çekilmemelidir.
- Sigara dumanı: Bebeğin yanında kesinlikle içilmemelidir. Kıyafetler yoluyla bile zarar verebilir.
Ne Zaman Hastaneye Başvurmalı?
- Bebeğin emmeyi reddetmesi veya beslenememesi
- Şiddetli kusma
- Morarma veya nefes darlığı
- Yüksek ateş
- Aşırı huzursuzluk
- Beklenenden az idrar yapma
- Sarılığın artması
- Göbekte kötü koku, akıntı veya kanama
Bu belirtilerden herhangi biri görüldüğünde zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
Her bebeğin en iyi besini anne sütüdür. Emzirmenin sürekliliği, doğru hijyen, güvenli uyku düzeni ve düzenli sağlık kontrolleri, bebeğinizin sağlıklı büyümesi için temel unsurlardır. Unutmayın: Daha çok emzirme, daha çok süt demektir.
***Bu makale, Prof. Dr. Hatice Tatar AKSOY tarafından, TOBB ETÜ Tıp Fakültesi Hastanesi adına hazırlanmış olup makalenin tüm hakları TOBB ETÜ Tıp Fakültesi Hastanesi’ne aittir. İçeriğin izinsiz kullanılması, kopyalanması veya çoğaltılması yasaktır. Makalenin kaynak gösterilerek paylaşılması durumunda, web sitemize aktif bir bağlantı verilmesi gerekmektedir.
