Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon

“Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, hareket sistemi hastalıklarıyla ilgilenen bir tıp dalıdır. Bu sistem sinirler, kemikler, eklemler, bağlar, tendonlar ve kaslardan oluşur. Bu branş, bu hastalıkların tanı, tedavi ve rehabilitasyonuyla uğraşır. Yaralanmalar ve ağrılar da bu alanda ele alınır.”



Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon (FTR) Nedir?

Çeşitli hastalıklara ve yaralanmalara bağlı olarak özürlü/engelli hale gelen kişilerin, fonksiyonlarını en üst düzeye çıkarmak , bağımsızlıklarını sağlamak ve yaşam kalitelerini yükseltmek amacıyla rehabilitasyon uygulamaları yapmaktadır. 

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzmanlık alanı, bireylerin fiziksel sağlıklarını iyileştirmeye yönelik kapsamlı bir yaklaşım sunmaktadır. Bu alan, çeşitli hastalıkların ve durumların neden olduğu ağrı, fonksiyon kaybı, yaşam kalitesinde bozulma, özürlülük, engellilik ve sakatlık gibi sorunların tıbbi tedavisi ve rehabilitasyonuyla uğraşır. Uzmanlık, özellikle aşağıdaki hastalık gruplarını içermektedir:

1. Romatizmal Hastalıklar

Bu grup, eklem ve bağ dokusunu etkileyen hastalıkları kapsar. Romatoid artrit, osteoartrit ve ankilozan spondilit gibi durumlar, hastaların günlük yaşamlarını olumsuz etkileyebilir. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, bu hastalıkların yönetiminde ağrıyı azaltma, hareket kabiliyetini artırma ve genel yaşam kalitesini iyileştirme amacı taşır.

2. Nörolojik Hastalıklar

İnme, Parkinson hastalığı, omurilik yaralanması ve multipl skleroz gibi nörolojik durumlar, bireylerin yürüme, elini ve kolunu kullanma, konuşma, yutma, idrar tutma gibi motor becerilerini ve günlük aktivitelerini etkileyebilir. Rehabilitasyon süreçleri, bu hastalıkların etkilerini azaltmak ve hastaların bağımsızlıklarını artırmak için özel olarak tasarlanmış egzersiz programları, ortezler, yürümeye yardımcı cihazlar, botilinum toksin uygulamaları, temiz aralıklı sonda kullanımı eğitimi gibi çok çeşitli rehabilitasyon yaklaşımları içermektedir.

3. Ortopedik/Travmatolojik Hastalıklar

Kırıklar, burkulmalar, tendon yaralanmaları gibi ortopedik durumlar, genellikle cerrahi müdahale gerektirebilir. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, bu tür yaralanmalar sonrası ağrısız eklem hareket açıklığı ve kas kuvveti kazandırmak,iyileşme sürecini hızlandırmak ve fonksiyonel geri dönüşü sağlamak için kritik bir rol oynamaktadır.

4. Kardiyopulmoner Hastalıklar

Kalp ve akciğer hastalıkları, bireylerin fiziksel aktivitelerini kısıtlayabilir. Rehabilitasyon programları, bu hastalıkların yönetiminde solunum ve kardiyovasküler fonksiyonları iyileştirmeye, morbidite ve mortaliteyi azaltmaya yönelik egzersizler, fiziksel aktivite danışmanlığı ve eğitimler içermektedir.

5. Algolojik Hastalıklar

Disk dejenerasyonu veya hernileri, bursit, tendinit, sprain, strain gibi hastalıkların yarattığı akut ağrılar; duruş bozuklukları, skolyoz, omurga ve eklemlerin osteoartriti (kireçlenmesi ), osteoporoz ve fibromiyalji gibi hastalıkların yarattığı kronik ağrılar ilaç kullanımı, terapötik enjeksiyonlar, fizik tedavi cihazları ve egzersiz uygulamaları yapılarak iyileştirilmektedir.

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon bölümü, çeşitli sağlık sorunları yaşayan hastalara kapsamlı bir tedavi süreci sunmaktadır. Bu bölüm, her yaştan bireye hitap etmekte olup, hastaların fiziksel fonksiyonlarını iyileştirmek, ağrılarını azaltmak ve yaşam kalitelerini artırmak amacıyla çeşitli yöntemler kullanmaktadır.


Fizik Tedavi Neye Bakar?

    • Boyun Ağrıları 
    • Sırt Ağrıları 
    • Bel Ağrıları  
    • Sakroiliak eklem disfonksiyonu
    • Duruş (Postür) Bozuklukları
    • Eklem ve eklem çevresi dokulardan kaynaklanan ağrı ve diğer problemler 
    • Omuz ağrısı, Dirsek ağrısı, El-el bilek ağrısı 
    • Kalça ağrısı, Diz ağrısı ,Ayak-ayak bileği ağrısı 
    • Yumuşak doku ağrıları (tendinit, tenosinovit, bursit, kapsülit vb.)
    • Kronik ağrılar
    • Kompleks Bölgesel ağrı Sendromu 
    • Osteoartrit
    • Osteoporoz
    • Karpal Tünel ve diğer tuzak nöropatiler
    • Fibromiyalji
    • Miyofasiyal Ağrı Sendromları
    • Nörolojik hastalıkların rehabilitasyonu 
    • Kardiyopulmoner hastalıkların rehabilitasyonu
    • Romatolojik hastalıkların rehabilitasyonu
    • Ortopedik hastalıkların rehabilitasyonu
    • Geriatrik hastalıkların rehabilitasyonu 
    • Fonksiyon kaybı, yaşam kalitesinde bozulma, özürlülük, engellilik ve sakatlığa yol açabilen diğer hastalıkların rehabilitasyonu
    • Spor yaralanmaları (stres kırığı, aşil tendiniti, iliotibial bant sendromu, DeQuervain tenosinoviti,rotator kuf hastalığı, medial ve lateral epikondilit vb.)

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyonun Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümünde tedavi süreci, öncelikle hastanın hekim tarafından yapılan tıbbi muayenesi ile başlar. Hastanın tıbbi geçmişi, mevcut şikayetleri ve fiziksel muayenesi sonrasında MRI, direkt röntgen, kemik dansitometri ve kan tetkikleri gibi gerekli laboratuvar tetkikleri istenir. Hastanın muayenesi ve tetkiklerinden elde edilen bu verilere göre hastanın bireysel ihtiyaçlarına uygun bir tedavi planı çizilmektedir.

Bu bölümde tedavi yöntemleri arasında ilaçlar önemli bir yer tutar. Akut ve kronik ağrılara yönelik ilaçlar, kas gevşeticiler, kemik erimesi ilaçları ve iltihap giderici ilaçlar gibi çok çeşitli medikal tedavi seçenekleri, hastaların durumuna göre reçete edilebilir.

Bunun yanı sıra, fizik tedavi cihazları da tedavi sürecinde sıklıkla kullanılmaktadır. Ultrason, elektroterapi, yoğunlaştırılmış ışık ve sıcak-soğuk uygulamaları gibi fizik tedavi cihazları, ağrıyı ve kas spazmını azaltmak, kasları kuvvetlendirmek ve kas atrofisini önlemek, dolaşımı arttırarak inflamasyonu azaltmak ve iyileşme sürecini hızlandırmak için etkili bir şekilde kullanılmaktadır.

Masaj ve manipülatif tedaviler, kas ve eklem sağlığını desteklemek amacıyla uygulanan diğer önemli fizik tedavi yöntemleridir. Bu teknikler, kas gerginliğini azaltmak, kan akışını artırmak ve genel rahatlama sağlamak için kullanılmaktadır. Ayrıca, terapötik enjeksiyonlar, özellikle eklem ve yumuşak doku ağrıları ve ödemlerinde, tuzak nöropatilerde etkili bir tedavi seçeneği olarak öne çıkmaktadır. Bu enjeksiyonlar, doğrudan ağrılı bölgeye uygulanarak hızlı bir rahatlama sağlamaktadır.

Teypleme ve egzersizler, hastaların rehabilitasyon sürecinde önemli bir rol oynamaktadır. Teypleme, ağrıyı azaltma, kas kuvvetlendirme, dolaşımı arttırarak ödemi ve inflamasyonu azaltma, ağrılı omurga ve ekstremitelerin desteklenmesi ve hareketin kolaylaştırılması gibi amaçlarla uygulanan bir tekniktir ve yaralanma sonrası iyileşme sürecini hızlandırabilmektedir.

Egzersiz programları ise, eklem hareket açıklığının kazandırılması, kasların optimal uzunluğunun sağlanarak kontraktürlerin önlenmesi, kas spazmının azaltılması ve kasların kuvvetlendirilmesi, yürüme, denge ve koordinasyonun düzeltilmesi, genel fiziksel kondüsyonun kazanılması ve omurga stabilizasyonunun sağlanmasına yardımcı olmaktadır.

Bu programlar fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümlerinde, fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzman hekimi tarafından yapılan tıbbi muayene sonrasında hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre planlanmakta ve tedavi uygulamaları sürecinde hastaların düzenli ara kontrolleri yapılarak ilerlemeler takip edilmektedir. Başlıca fiziksel tıp ve rehabilitasyon tedavi yöntemleri şu şekilde listelenebilir;

  • İlaç uygulamaları
  • Terapötik enjeksiyon uygulamaları (yumuşak doku, eklem ve sinir blokajları)
  • Rehabilitasyon Uygulamaları
    1. Nörolojik hastalıklarda (Omurilik Yaralanması, Travmatik Beyin Hasarı, İnme, Multipl Skleroz, Amyotrofik Lateral Skleroz, Guillain-Barré, Myastenia Gravis, Parkinson vb.) rehabilitasyon uygulamaları,
    2. Kalp hastalıklarında rehabilitasyon uygulamaları
    3. Akciğer hastalıklarında rehabilitasyon uygulamaları
    4. Romatolojik hastalıklarda rehabilitasyon uygulamaları
    5. Pediatrik rehabilitasyon uygulamaları (Serebral Palsi, Kas Distrofisi, Spina Bifida vb.)
    6. Ortopedik hastalıklarda (amputasyon, artroplasti, kırıklar ve diğer ortopedik girişimler sonrası) rehabilitasyon uygulamaları
    7. Özel Rehabilitasyon uygulamaları (pelvik ağrı, kanser rehabilitasyonu, yanık rehabilitasyonu, lenfödem tedavisi, ürogenital hastalıklarda rehabilitasyon uygulamaları vb.)
    8. Spastisite tedavisi
    9. İleri teknolojiye dayalı rehabilitasyon uygulamaları (robotik rehabilitasyon, sanal gerçeklik, tele rehabilitasyon vb.)
  • Kaplıca tedavisi ve hidroterapi uygulamaları
  • Ortez ve Protez Uygulamaları ve Eğitimi
  • Fizik Tedavi Uygulamaları
      1. Sıcak ve soğuk uygulamaları
      2. İnfraruj uygulamaları
      3. Lazer uygulamaları
      4. TENS uygulamaları
      5. Çeşitli elektrik akımı uygulamaları
      6. Terapötik elektrik stimülasyonu uygulamaları
      7. Terapötik ultrason ve fonoforez uygulamaları
      8. İyontoforez uygulamaları
      9. Mekanoterapi uygulamaları
      10. Traksiyon uygulamaları
      11. Basit ve bilgisayarlı denge eğitim cihazı uygulamaları
      12. Mobilizasyon/manipülasyon uygulamaları
      13. Devamlı Pasif Hareket Cihazı Uygulamaları
      14. Teypleme
  • Egzersiz Uygulamaları
    1. Aerobik, Kuvvetlendirme, Stabilizasyon, Germe, Eklem Hareket Açıklığı, Solunum Egzersizleri, Denge-Koordinasyon, PNF, Yatak İçi Egzersizler vb.,
    2. Postoperatif dönemde ve yoğun bakım ünitesinde mobilizasyon ve egzersiz uygulamaları

Branş Doktorlarımız

Prof. Dr. Belma Füsun Köseoğlu

Fizik Tedavi, Rehabilitasyon ve Algoloji Uzmanı

TOBB ETÜ Tıp Fakültesi Hastanesi

Sosyal Medya Hesaplarımız