Biyokimya ve Klinik Biyokimya

“TOBB ETÜ Tıp Fakültesi Hastanesi Laboratuvarı, hasta bakım süreçlerini desteklemek amacıyla en yüksek kalite standartlarında son teknolojiyle donatılmış cihazlar ve alanında deneyimli uzman doktor ve personel kadrosuyla, doğru, hızlı ve güvenilir tanı hizmetleri sunmak için hizmet vermektedir.”



BİYOKİMYA LABORATUVARI NEDİR?

Biyokimya laboratuvarı, hastalıkların teşhis edilmesi, tedavi süreçlerinin izlenmesi ve hastalıkların önlenmesi amacıyla geniş kapsamlı laboratuvar testleri gerçekleştirmektedir. Bu amaçla, teknoloji ve bilimsel yenilikleri yakından takip eden uzman kadromuz ile etik, hasta odaklı ve hassas bir yaklaşım ile sağlık hizmetlerine katkı sağlamak hedeflenmiştir.

Haftanın 7 günü 24 saat hizmet veren laboratuvarımız. 12 bölümden oluşmaktadır. Laboratuvarımızda yapılan testler, modern tıbbi gereksinimlere ulusal ve uluslararası standartlara uygun olarak kalite kontrol süreçlerinden geçmektedir.

Laboratuvarımıza, yatan hasta katları, yoğun bakımlar, ameliyathaneler ve polikliniklerden numuneler pnömatik tüp sistemi veya sağlık destek personeli aracılığıyla gelmektedir. Numune kabul bölümünde, uygunluğu değerlendirilen ve hastane işletim sistemi üzerinden laboratuvar kaydı alınan numuneler gerekiyorsa santrifüj edildikten sonra laboratuvar içi ilgili bölümlere dağıtılmaktadır.

Bölümlerdeki tüm cihazlar hastane işletim sistemine bağlıdır. İki yönlü çalışan bu sistemler sayesinde hastaya ait bilgi ve test istemleri sistemden alınıp çalışılmakta, sonuçlar da ilgili hastanın dosyasına aktarılmaktadır.

Laboratuvarımızda çalışılan testlerin analizi, uluslararası kabul görmüş firmalara ait otomatize sistemlerde tecrübeli laboratuvar personeli tarafından en hassas şekilde yapılmaktadır. Sonuçlar uzman doktorlarımız tarafından kontrol edildikten sonra onaylanmakta ve istem yapan doktorlarımız tarafından hastane işletim sistemi üzerinden takip edilebilmektedir. Hastalar da sonuçlarını web sayfamızdaki “Laboratuvar Sonuçları” panelinden veya e-nabız’dan takip edebilmektedir.

Kullanılan cihazların ve malzemelerin performansı, analiz süreçlerinin her aşamasında denetlenmektedir. Laboratuvarımızda çalışılan tüm testlerin doğruluk, tekrarlanabilirlik ve kesinlikleri, günlük veya haftalık iç kalite kontrol ve ulusal veya uluslararası kabul görmüş dış kalite kontrol programlarıyla (CAP, LabPT, KBUDEK vb.) takip edilmektedir. Kalite kontrol değerlendirme sonuçları arzu edildiği takdirde tarafınızdan görülebilir.

Laboratuvarlar için işleyen bir kalite süreci hem laboratuvarın güvenilirliğini arttırmakta hem de işleyisin sürekliliğini sağlamaktadır. Bunu sağlamak için yapılan işlere yönelik prosedür, talimat ve formlar hazırlanmış ve dökümante edilmiştir. Bu dökümanlarda tanımlanan durumlar tüm laboratuvar personeli tarafında bilinmekte, uygulanmakta ve gerektiğinde yenilenmektedir. Ayrıca, laboratuvarımızı hastane bünyesinde gerçekleştirilen SKS ve ISO 9001 denetimlerine de katılmakta ve elde edilen başarıda yerini almaktadır.

Laboratuvar hizmetleri için acil durumlar dışında, sabah 8-10 saatlik açlıktan sonra numune verilmesi tavsiye edilmektedir. Alınan numuneler laboratuvarımıza 30 dakika içinde ulaşmaktadır. Laboratuvarda çalışılan testlerin sonuç çıkış süreleri de önceden belirlenmiştir. Teknik bir aksaklık olmadığı durumlarda acil sonuçlar 1 saat içinde, poliklinik ve katlardan gelenler ise çalışma süre ve zamanına bağlı olarak 3 saat içinde çıkmaktadır.


Biyokimya Laboratuvarı Hangi Hastalıklara Bakar?

Biyokimya laboratuvarları, çeşitli hastalıkların teşhisinde ve izlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu laboratuvarlar, vücuttaki biyokimyasal süreçleri inceleyerek, hastalıkların nedenlerini, belirtilerini ve seyrini anlamaya yardımcı olur. İşte biyokimya laboratuvarlarının bakabileceği bazı hastalıklar ve durumlar:

1. Diyabet: Biyokimya laboratuvarları, kan şekeri seviyelerini ölçerek diyabetin teşhisinde kritik bir rol oynar. Glukoz, HbA1c gibi testler, hastanın kan şekeri kontrolünü değerlendirmek için kullanılır.

2. Karaciğer Hastalıkları: Karaciğer fonksiyon testleri, karaciğerin sağlığını değerlendirmek için kullanılır. ALT, AST, ALP ve bilirubin seviyeleri, karaciğer hasarını veya hastalığını gösterebilir.

3. Böbrek Hastalıkları: Kreatinin ve üre seviyeleri, böbrek fonksiyonunu değerlendirmek için önemli biyokimyasal parametrelerdir. Bu testler, böbrek yetmezliği veya diğer böbrek hastalıklarının teşhisinde kullanılır.

4. Kalp Hastalıkları: Kalp hastalıklarının teşhisinde, troponin, CK-MB ve lipid profili gibi biyokimyasal testler kullanılır. Bu testler, kalp krizi veya diğer kardiyovasküler durumların varlığını belirlemeye yardımcı olur.

5. Hormon Düzensizlikleri: Biyokimya laboratuvarları, tiroid hormonları, insülin ve diğer hormon seviyelerini ölçerek hormonal dengesizlikleri teşhis edebilir. Bu, hipotiroidizm, hipertiroidizm veya diğer endokrin bozuklukların değerlendirilmesinde önemlidir.

6. Enfeksiyon Hastalıkları: Bazı biyokimyasal testler, enfeksiyonların varlığını belirlemek için kullanılır. C-reaktif protein (CRP) ve eritrosit sedimentasyon hızı (ESR) testleri vardır. Bu testler, vücutta iltihap veya enfeksiyon olup olmadığını gösterir.

7. Kan Hastalıkları: Anemi, hemoglobinopatiler ve diğer kan hastalıkları teşhis edilebilir.


Laboratuvarda Ne Yapılır? Hangi Üniteleri Kapsar?

Biyokimya ve Klinik Biyokimya Ünitesi

Klinik ortamda hastalık tanısını gerçekleştirebilmek için, ortaya çıkarılan veriler ile biyokimyasal analizlere ait sonuçların bütüncül sistemle değerlendirilmesi gerekir. Bu kapsamda tıbbi biyokimya laboratuvarında elde edilen negatif ya da pozitif sonuçlar, hastalığa dair tanı sürecinde yol gösterici, destek verici veya öncü olabilir. Böylece klinik bulgular ile biyokimyasal analiz sonuçlarına ait bulguların birbirini tamamlamanın ötesinde, bütünleşmiş bir olay olarak değerlendirilmektedir.

Tıbbî biyokimya, hastalıkların tanınma sürecinde tamamlayıcı rol oynar. Bunun yanı sıra koruyucu hekimlik bakımından da son derece önemlidir. Kişilerin daha hastalık belirtilerini yaşamadan, tıbbi biyokimyasal açıdan incelemeye alınmaları sonucu elde edilen bulgular, ilerleyen zamanlarda ortaya çıkabilecek hastalıkların önceden saptanmasına yardımcı olur. Tıbbi biyokimya laboratuvarında, çeşitli hastalıkların tanı ve tedavi süreçlerinde yapılan rutin testlerin dışında pek çok test uygulanır.

Biyokimya ünitesinde kan, idrar, beyin omurilik sıvısı ve diğer vücut sıvılarından protein, karbonhidrat, lipit, enzim ve elektrolit grubunda yer alan birçok rutin ve spesifik testler son teknoloji ürünü cihazlarla tam otomatik olarak çalışılmaktadır. İdrar tetkikleri de yine otomatik idrar analizöründe çalışılarak idrarın makroskopik, mikroskobik ve biyokimyasal analizi yapılmaktadır. Bu testler özellikle metabolik durumun ve böbrek ile karaciğer fonksiyonlarının değerlendirilmesinden önem taşımaktadır.

Hematoloji Ünitesi

Bu ünitemizde tam kan sayımları 22 veya 35 parametreli tam otomatik kan sayım sistemleri ile yapılmakta ve periferik yayma preparatları tecrübeli uzmanlarımız tarafından değerlendirilmektedir.

PTZ, aPTT, Fibrinojen, D-Dimer, FDP vb. koagulasyon testleri ve sedimentasyon testi de bu ünitede otomatize cihazlar ile çalışılmakta ve sonuçlar rapor edilmektedir.

Mikrobiyoloji Ünitesi

Bu ünitemizde aerob ve anaerob kültürler çalışılmakta, izole edilen mikroorganizmalar otomatik sistemler ile tanımlanıp hassasiyet testleri uluslararası kriterlere göre raporlanmaktadır. Küf ve mantar mikroskopisi ve kültürünün yanısıra antifungal hassasiyet testleri de yapılmaktadır. 24-48 saat içinde kültür ve antibiyogram sonuçları verilmektedir.

Parazitoloji testlerinin en kısa zamanda doğru bir şekilde sonuçlanması için spesifik tanı kitleri kullanılmaktadır. Özellikle solunum yolları ve gastrointestinal enfeksiyonlarına neden olan viral etkenlere ait antijenlere hızlı testler ile bakılarak enfeksiyonların erken tanısı konulmaktadır.

Spermogram testi ile spermlerin sayımı ve hareketlilik yüzdesi otomatize cihazlarla yapılmaktadır. Ayrıca sperm morfolojisi, “Strict Kruger Kriterleri” ne göre inceleme yapılmaktadır. Kullanılan Swim-up tekniği ile de semendeki kaliteli spermlerin diğer hücre artıklarından ayrıştırmasını sağlayarak, intrauterin inseminasyon için sperm hazırlanmaktadır.

Seroloji Ünitesi

Bu ünitemizde tam otomatik cihazlar ile vücut sıvılarında bulunan proteinlerin (ASO, CRP, RF, immunglobulinler, kompleman vb.) tahliline yönelik testler yapılmaktadır. Ayrıca sarılık (hepatit), gebelik infeksiyonlarını belirleyen testler (TORCH grubu), HIV ve HIV doğrulama testleri çalışılmaktadır.

Hormon Ünitesi

Hormon ünitesinde tam otomatik sistemlerle günlük olarak hipofiz, tiroid bezi, paratiroid bezi, böbrek üstü bezi, pankreas ve fertilite hormonları, bazı vitaminler (vitamin B12, Vit D, Folik asit ), yenidoğan tarama testleri ve gebelik dönemi tarama testleri (ikili ve üçlü tarama testleri) çalışılmaktadır.

Tümor Belirteçleri

Bu ünitede meme, over, gastrointestinal sistem, kolon, akciger, karaciğer, pankreas, mide vb. organlarla ait kötü veya iyi huylu tümörlerin tarama ve tedavi ile prognoz takibinden kullanılan belirteçler çalışılmaktadır.

İlaç Düzeyleri

Kullanılan ilaç dozajının takibi için birçok ilaç düzeyine bakılabilmektedir.

Otoimmun testler

Romatizmal hastalıkların tanı ve takibinde kullanılan otoimmun tarama testleri floresans mikroskopi ile yapılmakta gerektiği durumlarda otoimmun panel, immun blot yöntemi ile çalışılarak bu hastalıklara yönelik otoantikorlara bakılmaktadır.

Alerji Ünitesi

Solunum yoluyla ve çeşitli gıdalarla maruz kalınan alerjenlere karşı oluşmuş IgE duyarlılığı immun blot yöntemi ile bakılmakta ve duyarlılığın derecesi hakkında bilgi verilmektedir. Bunun yanında yaklaşık 220 parametreden oluşan Gıda Duyarlılık Testi de bu ünitede mikroarray yöntemi ile çalışılmaktadır. Bu test ile kişide intoleransa neden olan çeşitli gıdalara karşı oluşmuş IgG türünde antikorlara bakılmakta ve çıkan sonuçlarla hasta diyetisyenler tarafından takibe alınmaktadır.

Kan Transfüzyon Merkezi

Bu ünitemizde kan grubu tayini yapılmakta ve kan uyuşmazlığına yönelik Coomb’s testleri yapılmaktadır. Ayrıca gerektiği durumlarda donörlerden kan alımı ve cross match, işlemi de yapılmaktadır. Acil kan ihtiyaçları anlaşmalı olduğumuz Kızılay Kan Merkezi’nden karşılanmaktadır.

Patoloji Ünitesi

Patoloji laboratuvarımız en son teknolojik yeniliklerle donatılmıştır. Her türlü doku ve hücre incelemesinin yapılabildiği laboratuvarda özel boyalar ve immunhistokimyasal yöntemlerin yardımıyla mümkün olan en kısa sürede en doğru tanıya ulaşılabilmektedir. Mevcut olan frozen (donmuş kesit) yontemiyle hastalar ameliyattayken alınan dokular dakikalar içinde incelenip tanı verilerek ameliyatın gidişi yönlendirilebilmektedir. Dünyada birçok ülkede hata oranını azalttığıi için tercih edilen sıvı bazlı sitoloji yöntemi laboratuvanmızda sitolojik incelemelerde rutin olarak kullanılmaktadır.

Hasta Başı Testleri

Hastanemiz genelinde hasta başı testleri de çalışılmaktadır. Bunlar kan gazları ve parmaktan kan şekeri ölçümleridir. Bu sistemler de laboratuvarımıza bağlıdır ve ölçüm yapılır yapılmaz sonuçlar otomatik olarak hastanın dosyasına aktarılmaktadır. İç ve dış kalite kontrol analizleri ile takip edilmektedir.

Kalıtsal hastalıkların, genetik bozuklukların, infeksiyonların ve bazı kanser türlerinin teşhisinde yapılan genetik analiz ve moleküler testler ile çok fazla istem yapılmayan nadir testler güvenilirliği ulusal veya uluslararası kuruluşlar tarafından onaylanmış anlaşmalı dış laboratuvarlarda yapılmaktadır.

Laboratuvarda kullanılan her türlü malzemenin uygun şekilde saklanması da otomasyon ile kontrol altında tutulmaktadır. Belli bir derecede tutulması gereken malzemeler buzdolabı, dondurucu, soğuk oda veya etüvlere konmakta ve cihazların dereceleri içlerine konan küçük vericiler yardımıyla ana bilgisayardan takip edilmektedir.

 

Branş Doktorlarımız

Dr. Öğr. Üyesi N. Yasemin Ardıçoğlu Akışın

Biyokimya ve Klinik Biyokimya Uzmanı

TOBB ETÜ Tıp Fakültesi Hastanesi

Sosyal Medya Hesaplarımız