Anestezi Nedir?
“Anestezi” kelimesi, M.S. 1. yüzyılda Anadolu’da yaşamış farmakolog ve botanik bilgini Pedanios Dioscorides tarafından kullanılmıştır. Kelime anlamı olarak uykusuzluk, hissizlik demektir.
Tıbbi açıdan genel anestezi; geçici bilinç kaybı, ağrı hissinin ortadan kalkması, kaslarda gevşeme ve istenmeyen reflekslerin azalması durumudur. Normal uykudan farklı olarak, genel anestezi sırasında kişi ağrı ya da sesli uyarılarla uyanmaz.
Ameliyat Öncesi Hazırlık
Ameliyat planlanmadan önce hasta mutlaka anestezi polikliniğinde uzman hekim tarafından değerlendirilir. Burada:
- Hastanın sağlık durumu incelenir,
- Ameliyatın türüne göre en uygun anestezi yöntemi belirlenir,
- Hastanın soruları ve kaygıları yanıtlanır.
Ameliyathaneye gitmeden önce damar yolu açılarak sakinleştirici ilaçlar verilir ve hasta güvenli bir şekilde ameliyathaneye alınır.
Genel Anestezi Nasıl Uygulanır?
- Anestezik ve kas gevşetici ilaçlar damar yolundan verilir.
- Hasta uyuduktan sonra solunum yoluna tüp yerleştirilir.
- Oksijen ile karıştırılmış anestezik gazlar uygulanarak işlem sürdürülür.
- Ameliyat sonunda gaz kesilir, hasta kontrollü şekilde uyandırılır.
- Ağrı, bulantı ve kusmayı önlemek için ek ilaçlar verilir.
- Hasta, anestezi sonrası bakım ünitesinde bir süre takip edildikten sonra servise alınır.
Modern monitör sistemleri, güvenli anestezi ilaçları ve gelişmiş bakım üniteleri sayesinde bugün pek çok hasta güvenle ameliyat olabilmektedir.
Alternatif Anestezi Yöntemleri
Genel anestezinin yanı sıra bazı ameliyatlarda spinal, epidural ve kombine spinal-epidural anestezi yöntemleri tercih edilmektedir.
- Spinal Anestezi: Belden tek enjeksiyonla uygulanan ve hızlı etki gösteren yöntemdir.
- Epidural Anestezi: Omuriliği çevreleyen aralığa kateter yerleştirilerek, ameliyat sonrası da ağrı kontrolü sağlanır.
- Kombine Teknik: Özellikle sezaryen ameliyatlarında hem hızlı hem de uzun süreli ağrı kontrolü sağlamak için spinal ve epidural anestezi birlikte uygulanır.
Sezaryende Spinal ve Epidural Anestezi
Sezaryen ameliyatlarında spinal ve epidural anestezi güvenle kullanılmaktadır.
- Annenin bilinci açıktır, ameliyat sırasında ağrı hissetmez.
- Bebek doğduktan sonra anne, bebeğini hemen görebilir ve kucağına alabilir.
- Epidural kateter ile doğum sonrası 24–36 saat boyunca ağrısız bir dönem sağlanır.
Gerek duyulursa sezaryen ameliyatlarında genel anestezi de güvenle uygulanabilir.
Ağrısız Doğum (Epidural Analjezi)
Ağrısız doğum, anne adaylarının doğuma daha rahat ve aktif katılımını sağlayan önemli bir yöntemdir.
- 1800’lü yıllarda Kraliçe Victoria’nın doğumunda ilk kez kullanılmış ve “kraliçe anestezisi” olarak tarihe geçmiştir.
- Uygulama sırasında epidural aralığa kateter yerleştirilir.
- Lokal anestezik ilaç ve hasta kontrollü analjezi pompası ile ağrı engellenir.
- Anne doğum sürecinde bilincini kaybetmez, bebeğini doğar doğmaz kucağına alabilir.
Amaç, doğum sancısının oluşturduğu yorgunluğu ve bitkinliği azaltmak, anneyi hem fiziksel hem de ruhsal olarak desteklemektir.
Anestezi, günümüzde modern teknolojiler ve güvenli ilaçlarla birlikte oldukça yüksek güvenlik standartlarında uygulanmaktadır. Genel anestezi, spinal ve epidural yöntemler sayesinde hem ameliyatlarda hem de doğum süreçlerinde hastalar ağrısız, güvenli ve konforlu bir deneyim yaşamaktadır.
Ameliyat ya da doğum öncesinde mutlaka anestezi uzmanı ile görüşmek, yöntemler hakkında bilgi almak ve kaygıları paylaşmak sağlıklı bir süreç için çok önemlidir.
***Bu makale, Prof. Dr. Onur ÖZLÜ tarafından, TOBB ETÜ Tıp Fakültesi Hastanesi adına hazırlanmış olup makalenin tüm hakları TOBB ETÜ Tıp Fakültesi Hastanesi’ne aittir. İçeriğin izinsiz kullanılması, kopyalanması veya çoğaltılması yasaktır. Makalenin kaynak gösterilerek paylaşılması durumunda, web sitemize aktif bir bağlantı verilmesi gerekmektedir.
