Merhaba, ben TOBB ETÜ Tıp Fakültesi Hastanesi emzirme danışmanı Hülya Şahin.
Büyük bir özlemle beklediğiniz bebeğiniz dünyaya geldi; sizi tebrik ediyoruz. Anne karnında kusursuz bir bakım alan bebeğinize, doğumdan sonra da aynı özenle bakım sağlamanız en büyük hedefiniz. Ancak bu süreci nasıl yöneteceğiniz konusunda endişeleriniz olabilir. İşte bu nedenle size rehber olacak bu eğitimi hazırladık.
Bebek Bakımında Temel İlke: Temizlik
Ellerinizi mutlaka yıkamanız gereken durumlar:
- Emzirme öncesi ve sonrası
- Alt değiştirme öncesi ve sonrası
- Banyo öncesi ve sonrası
- Her türlü bakım işleminden önce ve sonra
Göz Bakımı
- Göz bakımı doğum salonunda başlanır.
- Çapaklanma oluşmaması için bebeğinizi gereğinden fazla ellemeyin, el hijyeninize dikkat edin.
- Çapak oluşmuşsa, kaynatılmış ve ılıtılmış suyla ıslatılmış temiz bir bezi kullanarak içten dışa doğru hafifçe silin.
- Göz bakımı çapak durumuna göre günde 2-3 kez yapılabilir.
- İyileşme olmazsa doktorunuza danışın.
Ağız Bakımı
- Sadece mama ile beslenen veya pamukçuk oluşmuş bebeklerde yapılmalıdır.
- Pamukçuk: Dil, damak ve yanaklarda silinince geçmeyen beyaz lekeler.
- Pamukçuk ağrıya neden olarak huzursuzluk yaratabilir.
- Temiz bir bezi karbonatlı suya (1 çay bardağı ılımış suya 1 çay kaşığı karbonat) batırıp, parmağınıza sararak nazikçe ağız içini temizleyebilirsiniz.
- Günlük 1-2 kez yapılabilir. Mutlaka doktorunuza danışarak uygulayın.
Burun Bakımı
- Burnu tıkalı bebek iyi ememez, huzursuz olur.
- Fizyolojik serumdan birkaç damla damlatın.
- Bebeği yüzüstü çevirip sırtını hafifçe pat pat yaparak hapşırması sağlanabilir.
- Açılmazsa sağlık kuruluşuna başvurun.
Göbek Bakımı
- Kuru ve temiz tutulması yeterlidir.
- Bez, göbek bağının altından bağlanmalıdır.
- Genellikle 7-14 gün içinde düşer.
- Kızarıklık, şişlik, akıntı, koku ya da kanama varsa doktora başvurun.
Alt Temizliği ve Değişimi
- İlk aylarda günde 10–12 kez alt değiştirilmelidir.
- Her kaka sonrası ve tercihen beslenmeden önce yapılmalıdır.
- Su ve pamuk kullanılarak temizlik yapılmalı, pudra ve losyon önerilmez.
- Günde en fazla 4 kez pişik önleyici krem kullanılabilir.
- Pişik varsa doktora danışın.
Kız bebeklerde: Temizlik önden arkaya doğru yapılmalıdır.
Erkek bebeklerde: Tüm kıvrım yerleri dikkatlice temizlenmelidir.
Giysi Seçimi
- Pamuklu, az dikişli, rahat, bebeğin hareketlerini kısıtlamayan giysiler tercih edin.
- Etiketleri kesin, giysileri bebeğe özel deterjanla yıkayıp ütüleyin.
- 22–24°C ortamlarda, bebeğe sizden bir kat fazla giydirilmesi yeterlidir.
Bebek Odası ve Ortam
- Sessiz, iyi havalanan, güneş alan bir oda seçilmelidir.
- Günlük en az 1–2 kez 15 dakika havalandırılmalıdır.
- Oda sıcaklığı 22–24°C, nem oranı %30–40 olmalıdır.
Cilt Bakımı
- Yeni doğan bebeklerin cildi hassastır, ilk günlerde soyulmalar olabilir.
- Uygun bir nemlendiriciyle cildi düzenli olarak nemlendirin.
- Sabun, parfüm ve yoğun nemlendirici ürünlerden kaçının.
Banyo
- Göbek bağı düşene kadar silme banyosu önerilir.
- Göbek düştükten 24 saat sonra, kısa süreli banyo yaptırılabilir.
- Tüm malzemeler önceden hazırlanmalı, bebek yalnız bırakılmamalıdır.
- Önce vücut, en son baş yıkanmalıdır.
- Banyo süresi iki emzirme arası yapılmalıdır.
Tırnak Bakımı
- El tırnakları haftada 1–2 kez, ayak tırnakları 2 haftada bir kesilmelidir.
- Banyo sonrası kesmek daha kolaydır.
- El tırnakları yuvarlak, ayak tırnakları düz kesilmelidir.
- Gerekirse bebek törpüsü ile yumuşatılabilir.
Gaz Çıkarma
- İlk günden itibaren gaz çıkarma alışkanlığı kazandırılmalıdır.
- Omza ya da dize yatırarak sırtı hafifçe vurup sıvazlayın.
- Beslenme sonrası 5–10 dakika boyunca gaz çıkarılmalı, pozisyon değiştirerek devam edilmelidir.
Ağlama Sebepleri
- Bebekler günde ortalama 1–4 saat ağlar.
- Gaz, açlık, altının kirlenmesi, uykusuzluk, ilgi ihtiyacı gibi sebeplerle ağlarlar.
- Ağlamaya hemen yanıt verilmesi, bebeğin güven duygusunu geliştirir.
Konak ve İsilik
Konak: Saçlı deride görülen sarı-kahverengi kabuklardır.
- Bebek yağıyla yumuşatılıp 30 dakika bekletilir, yumuşak tarakla temizlenir.
Isilik: Aşırı sıcak, terleme ve sıkı giydirme sonucu oluşur.
- Pamuklu ve bol giysiler tercih edin.
- Sık sık yıkayın, sıcak havada serin tutun.
Bebek Güvenliği
- Bebeğe dokunmadan önce ellerinizi yıkayın.
- Tırnaklar kısa olmalı, kucağa alırken baş ve boyun desteklenmelidir.
- Aynı yatakta uyumayın.
- Sigara içilmemeli, içen kişi ellerini ve ağzını yıkamalıdır.
- Araçta bebek koltuğu kullanılmalı, emniyet kemeri mutlaka takılmalıdır.
- Emzirme döneminde parfüm gibi kokular kullanılmamalıdır.
TOBB ETÜ Ailesi olarak, bebeğinizi sağlıkla ve sevgiyle büyütmenizi dileriz.
Unutmayın, bilinçli bakım, huzurlu bir bebek ve mutlu bir aile demektir.
Yeni Anneler İçin Rehber: Adım Adım Yenidoğan Bakımı
Büyük bir özlemle beklediğiniz bebeğiniz dünyaya geldi, tebrik ederiz. Anne karnında kusursuz bir bakım alan bebeğinize, doğumdan sonra da aynı özeni göstermek en büyük hedefinizdir. Ancak bu süreçte endişeleriniz olabilir. İşte size rehber olacak temel bilgiler:
Bebek Bakımında Temel İlke: Temizlik
Ellerinizi mutlaka yıkamanız gereken durumlar:
- Emzirme öncesi ve sonrası
- Alt değiştirme öncesi ve sonrası
- Banyo öncesi ve sonrası
- Her türlü bakım işleminden önce ve sonra
Göz Bakımı
- Göz bakımı doğum salonunda başlar.
- Gereksiz yere bebeğin gözlerine dokunmayın.
- Çapak oluşursa kaynatılıp ılıtılmış suyla içten dışa doğru temizleyin.
- Günde 2–3 kez yapılabilir.
- İyileşme olmazsa doktora danışılmalıdır.
Ağız Bakımı
- Sadece mama ile beslenen veya pamukçuk oluşan bebeklerde yapılır.
- Pamukçuk, dil ve yanaklarda silinmeyen beyaz lekeler şeklindedir.
- Karbonatlı su (1 çay kaşığı karbonat + 1 çay bardağı kaynatılmış ılıtılmış su) ile temizlenebilir.
- Günlük 1–2 kez, doktor önerisiyle uygulanmalıdır.
Burun Bakımı
- Burnu tıkalı bebek iyi ememez ve huzursuz olur.
- Fizyolojik serum damlatılabilir.
- Yüzüstü yatırıp sırtına hafifçe vurularak hapşırması sağlanabilir.
- Açılmazsa sağlık kuruluşuna başvurun.
Göbek Bakımı
- Göbek bağı kuru ve temiz tutulmalıdır.
- Bez göbek bağının altından bağlanmalıdır.
- Genellikle 7–14 gün içinde düşer.
- Kızarıklık, koku, akıntı veya kanama varsa doktora başvurulmalıdır.
Alt Temizliği ve Değişimi
- İlk aylarda günde 10–12 kez alt değişimi gerekir.
- Her kaka sonrası ve tercihen beslenmeden önce yapılmalıdır.
- Temizlik için su ve pamuk kullanılmalı, ıslak mendilden kaçınılmalıdır.
- Pişik önleyici krem günde en fazla 4 kez kullanılmalıdır.
- Kız bebeklerde temizlik önden arkaya yapılmalı, erkek bebeklerde kıvrım yerleri dikkatlice temizlenmelidir.
Giysi Seçimi
- Pamuklu, rahat ve hareketi kısıtlamayan giysiler tercih edilmelidir.
- Etiketler kesilmeli, giysiler özel deterjanla yıkanıp ütülenmelidir.
- 22–24°C ortamlarda, bebeğe anneye göre bir kat fazla giydirilmesi yeterlidir.
Bebek Odası ve Ortam
- Oda sessiz, havadar ve güneş alan olmalıdır.
- Günde 1–2 kez 15 dakika havalandırılmalıdır.
- Oda sıcaklığı 22–24°C, nem oranı %30–40 olmalıdır.
Cilt Bakımı
- Yenidoğan cildi hassastır, soyulmalar normaldir.
- Uygun nemlendirici kullanılabilir.
- Sabun, parfüm ve yoğun nemlendirici ürünlerden kaçınılmalıdır.
Banyo
- Göbek bağı düşene kadar silme banyo yapılmalıdır.
- Göbek düştükten 24 saat sonra kısa süreli banyo yaptırılabilir.
- Malzemeler önceden hazırlanmalı, bebek yalnız bırakılmamalıdır.
- Önce vücut, en son baş yıkanmalıdır.
Tırnak Bakımı
- El tırnakları haftada 1–2 kez, ayak tırnakları 2 haftada bir kesilmelidir.
- Banyo sonrası kesmek daha kolaydır.
- El tırnakları yuvarlak, ayak tırnakları düz kesilmelidir.
Gaz Çıkarma
- İlk günden itibaren alışkanlık kazandırılmalıdır.
- Omza ya da dize yatırarak sırtı hafifçe vurulmalıdır.
- Her beslenme sonrası 5–10 dakika gaz çıkarılmalıdır.
Ağlama Sebepleri
- Yenidoğanlar günde 1–4 saat arası ağlayabilir.
- Gaz, açlık, altının kirlenmesi, uykusuzluk, ilgi ihtiyacı sebepler arasındadır.
- Ağlamaya yanıt vermek bebeğin güven duygusunu artırır.
Konak ve İsilik
- Konak: Saçlı deride sarı–kahverengi kabuklar; bebek yağıyla yumuşatılıp temizlenebilir.
- Isilik: Sıcak ve sıkı giyinmeden kaynaklanır; pamuklu giysiler tercih edilmeli, bebek serin tutulmalıdır.
Bebek Güvenliği
- Bebeğe dokunmadan önce eller yıkanmalıdır.
- Baş ve boyun desteklenerek kucağa alınmalıdır.
- Aynı yatakta uyunmamalıdır.
- Sigara içilmemeli; içen kişi mutlaka elini, yüzünü yıkamalıdır.
- Araçta bebek koltuğu kullanılmalı, emniyet kemeri takılmalıdır.
- Emzirme döneminde parfüm gibi yoğun kokular kullanılmamalıdır.
Huzurlu Bebek, Mutlu Aile
Sevgili anne babalar, unutmayın: Bilinçli bakım = huzurlu bebek ve mutlu aile.
TOBB ETÜ Ailesi olarak, bebeğinizi sağlıkla ve sevgiyle büyütmeniz için yanınızdayız.
***Bu makale, Emzirme Danışmanı Uzm. Hemş. Hülya ŞAHİN tarafından, TOBB ETÜ Tıp Fakültesi Hastanesi adına hazırlanmış olup makalenin tüm hakları TOBB ETÜ Tıp Fakültesi Hastanesi’ne aittir. İçeriğin izinsiz kullanılması, kopyalanması veya çoğaltılması yasaktır. Makalenin kaynak gösterilerek paylaşılması durumunda, web sitemize aktif bir bağlantı verilmesi gerekmektedir.
