Çocuklarda görme bozuklukları normal algılama, iletişim, öğrenme, sosyal etkileşim vücut ve denge gelişiminin tüm basamaklarını olumsuz etkileyebilmektedir. Okul çağı çocuklarında kırma kusurları, gözlerde yorgunluk, kızarıklık, sulanmalar, gözlerin oğuşturulması sonucu sık tekrarlayan düşük dereceli enfeksiyonlar, konjonktivit ve blefarit gibi semptomlara yol açarlar.
Yakın çalışmalardan sonra geçici bulanıklıklara, harflerin birbirine girmesine, satır atlamalara, çift görmelere, göz ağrılarına ve başağrılarına sebep olabilirler. Astenopi adını verdiğimiz bütün bu semptomların giderilmesi için kırma kusurunun düzeltilmesi büyük önem kazanmaktadır.
Çevremizdeki görüntülerin ağ tabakada (retinada) odaklanabilmesi gözün yaklaşık 64 dioptri olan kırma gücü sayesinde olmaktadır. Gözün merceği ve kornea adı verilen saat camı gibi gözbebeğinin üstünü kaplayan tabaka kırıcılıktan sorumludur. Görüntünün retinada odaklanamaması yani kırma kusuru üç şekilde karşımıza çıkar. Hipermetropi, miyopi ve astigmatizma. Gözlerde kırma kusurunun olmaması ise emetropi olarak adlandırılır.
Yenidoğan bebeklerin %75- %85 hipermetrop, %15’ i emetroptur. Bu oran okul öncesinde %80 hipermetrop, %5 miyop %15 emetrop olarak değişir. Bu kadar çok görülmesine rağmen kırma kusurlarının çoğu düzeltilmesi gerekmeyecek kadar küçük değerlerdedir. %10-20 oranında gözlük takmayı gerektirecek bir bozukluk söz konusudur.
Hipermetropide sonsuzdan gelen ışınlar retinanın arkasında odaklanırlar.
Gözün ön–arka ekseninin kısalığı, kornea ya da lensin kırıcılığının az olması hipermetropiye yol açar. Hipermetropinin az olduğu durumlar düzeltilmesini gerektirmez. Ancak yüksek hipermetropide görme net değildir, gözlük takmayı gerektirir. Hipermetrop çocuklar, yakını görebilmek için gözlerini uyum yaptırmak zorundadır. Fazla uyum yapma gözlerde yorgunluk, göz ve başağrılarına, içe doğru kaymaya, şaşılığa yol açabilir. Bu çocuklar yakın çalışamalardan kaçarlar. Okuma konusunda isteksizlik, gözleri ovalama, kirpik dibi enfeksiyonları çok görülür.
Tedavide ince kenarlı yakınsak mercekler kullanılır. Gözlük muayenesi 10 yaşından küçük çocuklarda mutlaka damla ile göz bebekleri büyütülerek yapılmalıdır.
Miyopide 5m uzaklıktan göze paralel gelen ışınlar, retinanın önünde odaklanırlar.
Miyop hastalar yakını çok iyi görmelerine karşın uzaktaki objeleri görmekte zorlanırlar.
Çocuklarda uzaktaki cisimlere karşı ilgisizlik, televizyonu yakından izleme, tahtayı görememe miyopi belirtisi olabilir.
Astigmatizma ise gözün merceğinin ya da korneasının kırıcılığının her eksende aynı olmaması nedeniyle ışınların retinada nokta şeklinde odaklanmamasıdır.
İlkokul çağı miyopinin başlama çağıdır. Genetik yatkınlık, ailede yüksek kırma kusuru bulunması ve çevresel faktörler miyopinin ortaya çıkmasından sorumludur. Miyopi başladıktan sonra ilk birkaç yıl hızla ilerler, daha sonra ilerleme daha yavaş olur. Bu nedenle ilk kez gözlük takan çocuklar her 6 ayda bir göz doktoruna gitmelidirler. Sonraki yıllarda ise yılda bir kez muayene yeterli olabilir. Bu dönemde yılda ortalama -0.5 derecelik artış görülebilir. Ve ergenliğin sona ermesi ve göz küresinin büyümesinin durmasi ile 18 yaş civarında artış sona erer.
Genellikle iki gözü açıkken 5/10 ve daha iyi gören küçük derecelerdeki miyopinin gözlükle düzeltilmesi gerekmeyebilir. Bu da genelikle -0.50 dpt’ye karşılık gelir.
Ancak daha büyük diyoprilerdeki miyop gözlüklerin takılması gerekir. Özellikle kitap okurken miyop gözlüğün takılması çocuğun uyum yapan kaslarını çalıştıracak ve ileriki yaşlarda dışa kaymayı önleyecektir.
Gözlük takılmasına karar verilmişse, çerçeve ve cam seçimi oldukça önemlidir.
Çocukların burun kemikleri henüz gelişimini tamamlanmadığından ötürü, çerçevenin merkezi ağırlığı silikon bir palet ile buruna yayılmalıdır. Çerçevenin kaymasını önlemek için kulak arkasına doğru uzanan kısmı C şeklinde kulağı sarmalıdır. Çerçeve burnu ve kulağı acıtmayacak yapıda olmalıdır, gözlüğün dikey ve yatay ekseninin tam gözbebeğinin bulunduğu noktada kesişmesi idealdir.
Camlar günümüzde çoğunlukla organik malzemeden üretilmektedir. Camın kırılarak göze zarar vermemesi için polikarbon malzeme uygun olabilir. Numaralı cama eklenecek UV filtresi ise, gözleri atmosferdeki zararlı ultraviyole ışınından korur.
Özellikle adölesan gruptaki çocuklarda kontakt lens kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır.
Ancak, kontakt lense bağlı gelişebilecek enfeksiyonlar çocuklarda görmeyi kalıcı olarak bozabilecek komplikasyonlardandır. Bu nedenle kişisel hijyen, uygun lens seçimi ve kullanımı çok önemlidir.
Sonuç olarak okullar açılmadan önce göz muayenesi yapılarak kırma kusurunun bulunup bulunmadığı, varsa uygun gözlüğün verilmesi çocukların okul hayatını her açıdan olumlu etkileyecektir.
