Tarif etmesi çok zor… İdrar torbamın olduğu alanda ağrı ve rahatsızlık hissi var. Sanki bir basınç varmış gibi hissediyorum. Ağrı bazen kasıklarıma, cinsel organıma yayılıyor. Eskisinden çok daha sık idrara gidiyorum, artık geceleri de idrar yapma ihtiyacı hissediyorum. Bu durum artık beni çok rahatsız ediyor. Hayat kalitem etkilendi, psikolojim hatta cinsel yaşantım bozuldu…
Benzer şikayetleri olan o kadar çok hasta var ki…
Mesane Ağrı Sendromu Nedir?
Mesane ağrı sendromu olarak tanımlanan bu durum idrar kesesi dolarken karnın alt bölgesinde ortaya çıkan, gündüz ve/veya gece sık idrar gitme, aniden idrar yapma isteği ile kendisini gösterenkronik bir tablodur. Ağrıidrar kesesi bölgesinde, iki bacak arasındaki alanda,belde, kadınlarda vajinada, erkeklerde haya torbasında ve hatta uyluğun iç kısımlarında hissedilebilir. Kadınlarda erkeklere nazaran 10 kat daha fazla görülür. Cinsel açından aktif olan kadınların büyük kısmında (%75) şikayetler cinsel temas ile ilişki gösterir. Ağrılar cinsel ilişki sırasında, hemen sonrasında veya 24 saat içinde başlayıp günlerce sürebilir. İrritable barsak sendromu, fibromyalji, kas iskelet sistemi ağrıları, migren gibi diğer kronik hastalıklarla birliktelik gösterebilir.
Tanı
Mesane ağrı sendromunun tanısını koyarken önce benzer şikayetlere yol açabilen mesane kanseri, idrar yolu enfeksiyonları veya taşları, nörolojik bozukluklar, cinsel geçişli hastalıklar,… gibi hastalıkların dışlanması ve bu hastalıktan şüphelenilmesi gerekir. Ağrının karakteri, hastanın hikayesi çok önemlidir. Şikayetlerin uzun süreli olması (en az 3 ay) durumunda tanı daha muhtemeldir. Doktorunuz sizden muhtemelen, günlük işeme sayısınızı ve mümkünse her işemedeki ortalama hacminizi içeren 2 günlük bir işeme günlüğü isteyecektir. Mesane ağrı sendromunun tanı ve takibinde önemli soru-cevap anketi doldurtulabilir. Takiben doktorunuz yapacağı genel ve genital muayene ile ağrınızı arttıran hassas bölgelerinizin, spazm alanlarınızın olup olmadığını değerlendirilebilir. İdrar analizi, kültürü ve mesane kanseri için ipucu olabilecek hücresel değerlendirilme için idrar örneği vermeniz istenebilir. Gereken durumlarda ultrason, bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Mesane ağrısı sendromundan şüphelenilen hastalarda sıklıkla genel veya bölgesel anestezi altında sistoskopi işlemi önerilir. Sistoskopi idrar kesenizin iç yüzeyinin değerlendirimesi için yapılan endoskopik bir girişimdir. Bu işlem üç aşamada yapılır. İlk aşamada idrar torbasında Hunner ülseriadı verilen gerçekte ülser olmayan kadifemsi kırmızı yamaların olup olmadığı değerlendirilir. Hunner ülserleri % 6-8 oranında görülürken geri kalan grupta mesane mukozası tamamen normaldir. İkinci aşamada idrar torbası yavaşça alabildiği kadar serum fizyolojik ile durdurularak hem tanısal açıdan anlamlı olabilecek glomerulasyonlarn olup olmadığı değerlendirilir hem de mesane kapasitesi ölçülmüş olur. Mekanizması tam bilinmese de sistoskopi esnasında idrar torbasının aşırı gerilmesi,hastaların bir kısmında şikayetlerde azalmaya yol açmaktadır. Son aşamada da idrar torbasından biyopsi alınarak yüzeyel kanser, tüberküloz gibi hastalıkların dışlanması amaçlanır.
Tedavi
Mesane ağrı sendromlarında tedaviler basamak basamak uygulanır. Şikayetlerin derecesine, hastaların beklentisine, sosyal ve cinsel hayata etkilerine göre her hastada farklı tedaviler uygulanması gerekebilir. Bir hastaya sadece tek bir ilaç tedavisi yeterli olabilirken başka bir hastaya birkaç tedavinin bir arada kullanıldığı kombine tedaviler uygulanması gerekebilir.
Mesane ağrı sendromlarında ilk basamak tedaviler ilaç tedavileridir. Steroid grubu olmayan ağrı kesiciler, çok ciddi hastalarda narkotik ağrı kesiciler kullanılabilmektedir. Mesane ağrı sendromlarındaki ağrı tipi farklı olduğundan ağrı kesicilere yanıt yüz güldürücü olmayabilir. Uygun seçilmiş bazı antidepresanların hasta şikayetlerinde düzelmeye neden olduğu görülmüştür. Antihistaminikler, bazı antiepileptik ilaçlar kısıtlı hasta grubunda işe yaramaktadır. FDA (Amerika Food and Drug Administration) tarafından mesane ağrı sendromunda kullanılabileceğine dair onay almış sodyum pentosanpolysulphateağrı, ani sıkışma hissi ve sık idrara çıkmada düzelme sağlayabilir. Bu ilaca yanıt geç ortaya çıkabileceğinden İyi bir cevap elde etmek için 9-12 aydan önce ilacı kesmemek gerekir. Çok ciddi yan etkisi olmasa da mutlak doktor kontrolü altında kullanılmalıdır.
Mesane ağrı sendromlarındaki ikinci basamak tedaviler mesane içerisine uygulanan ilaç uygulamalarıdır. Sonda takılmasını takiben idrar kesesine verilen ilaç, ilacın çeşidine göre yarım saat-2 saat arasında mesanede bekletilir. Daha sonra sonda çekilir. Hastanın günlük yaşantısını çok fazla etkilemeyen bu uygulamalarda kullanılan ajanlar başlıcaları okal anestezikler, heparin, hyaluronik asit ve sodyum pentosanpolisülfattır. Hastaların bir grubu bu tedavilerden çok fazla görmektedir.
Mesane ağrı sendromlarındaki üçüncü basamak tedaviler girişimsel uygulamalardır. Mesane içerisinde klasik tipte bulgular görülmesi durumunda görünen lezyonlar,lazer veya elektrik akımı kullanılarak ortadan kaldırılabilir. Şikayetlerdeki rahatlamalar tekrarlayabilir etkinliği girişimsel olmayan yöntemlerden daha üstün değildir. Semptomlarda belirgin gerilemeye yol açabilen idrar torbası içerisine Botox uygulamaları son dönemde popüler olmuştur. Belli aralılklarla tekrar edilmesi gereksinimi dışında çok ciddi yan etkisi yoktur. Nöromodülasyon adı verilen idrar kesesi bölgesi sinirlerinin yeniden düzenlenmesiyle oldukça yüz güldürücü sonuçlara ulaşılmaktadır.
Leğen kemiği tabanındaki kas grubunun gevşetilmesi prensibine dayanan bir takım fizik tedavi yöntemleri, idrar torbasının belli aralıklarla boşaltılması suretiyle eğitimi gibi bir takım alternatif yollarda bahsettiğimiz tedavilerle birlikte kullanılabilir. Diyetisyen kontrolünde gıdalardaki koruyucu maddelerden, alkollü içeceklerden, kafeinden, baharattan, turunçgiller başta olmak üzere bazı meyvelerden uzak durarak şikayetler azaltılabilir.
Tüm yöntemlere rağmen şikayetlerde düzelme olmayan hastalarda idrar kesesinin çıkarılması (sistektomi) en son çare olarak düşünülmelidir. Nadiren uygulanmaktadır. Çıkarılan mesane yerine değişik barsak segmentleri ( ince veya kalın bağırsak) kullanılarak yapay mesaneler oluşturulur.
Mesane ağrı sendromları hastaların kendini çaresiz hissettiği, kimi zaman hastayı ciddi anksiyete ve depresyona sokan, sosyal, iş ve cinsel hayatını bozabilen yaşam kalitesi üzerine ciddi olumsuz etkisi olan kronik bir süreçtir. Yapmanız gereken kulaktan dolma tedavilerle kendinizi tedavi etmeye çalışmaktan ziyade bu konuda uzman bir hekim kontrolüne girmenizdir. Size uygun bir tedavi seçeneği bulunması mümkündür.
Sıhhatli günler dileğiyle…
